Rozwiązywanie konfliktów z nastolatkiem

W wychowaniu nie da się uniknąć konfliktów. Zwykle najbardziej burzliwy okres dla rodziny to okres dorastania dziecka. Nastolatek podważa autorytety, sprawdza zasady i granice stawiane przez rodziców, próbuje wywalczyć dla siebie określone przywileje.

Rodzice mają trzy możliwości postępowania:

1. Narzucenie swojego zdania - dorośli oczekują, że dziecko się podporządkuje, ale gdy opiekunowie narzucają coś siłą nastolatkowi, ten zwykle reaguje złością, buntuje się lub wykonuje polecenie niedbale. Nawet jeśli w konkretnej sprawie opór dziecka zostanie przełamany, konflikt będzie narastał.

2. Ustępowanie - dorośli liczą, że ustąpienie dziecku zapobiegnie konfliktowi. Przyzwyczajony jednak do ciągłych ustępstw nastolatek wymusza, wybucha histerią lub wściekłością zawsze gdy pojawią się trudności. W efekcie nie liczy się z uczuciami i potrzebami innych, co prowadzi do odrzucania go przez rówieśników.

3. Wspólne rozwiązanie problemu - daje możliwość ustalenia satysfakcjonującego rozwiązania dla wszystkich. Nastolatek ma większą motywację do wywiązania się z umowy, gdy bierze udział w podejmowaniu decyzji i zwykle trzeba rzadziej przypominać mu o czymś czy pilnować go. W ten sposób z rodzicami ćwiczy rozwiązywanie problemów, co może wykorzystać w innych sytuacjach. Istnieją wyjątkowe sytuacje, gdy młody człowiek musi podporządkować się autorytetowi rodziców. Dotyczy to sytuacji zagrażających zdrowiu lub bezpieczeństwu nastolatka. W takich chwilach dorośli powinni jasno i stanowczo przedstawić swoje zdanie i uzasadnić je. Dzieci, które z reguły są włączane w omawianie konfliktów przejawiają mniejszą złość i agresję, są spokojniejsze, mają większe poczucie kontroli i własnej wartości.
Wydaje się proste, ale jak to zrobić?

Należy pamiętać o paru krokach:

a) nazwanie i opisanie problemu/konfliktu - zawsze należy pamiętać, by mówić o sobie i swoich uczuciach, nie atakować, tylko wyrażać swoje zdanie na dany temat,
b) burza mózgów - obie strony wymyślają różne rozwiązania - najpierw jedna osoba, później druga. Dopóki ktoś ma jeszcze jakiś pomysł, żadne rozwiązanie nie jest oceniane,
c) wspólnie rezygnowanie z rozwiązań złych choćby dla jednej osoby. Należy pamiętać, by decydować się na najlepsze rozwiązanie, które zadowala wszystkich. Jeżeli nie ma takiego rozwiązania, można poszukać dodatkowych warunków, jakie miały by być spełnione, by jedno z rozwiązań stało się akceptowalne,
d) ustalenie szczegółów rozwiązania - co, kiedy, kto, jak często, co może sprawiać kłopot, co się stanie jeśli (nie) zostanie zrobione,
e) powtórzenie głośno rozwiązania, może ono zostać zapisane,
f) sprawdzenie czy rozwiązanie się sprawdza, czy wszyscy są zadowoleni np. po tygodniu testowania rozwiązania.

Tego rodzaju rozwiązanie problemów wymaga wielokrotnego przećwiczenia. Na początku może wydawać się nienaturalne, ale z czasem będzie wychodzić "automatycznie". W razie trudności z opanowaniem tej umiejętności, można skorzystać z pomocy psychologa.