Poziomy myśli

W terapii poznawczo - behawioralnej zwracamy baczną uwagę na myśli. Myśli pociągają za sobą uczucia i konkretne zachowanie.
Ze względu na głębokość przekonań wyróżniamy 3 poziomy: myśli automatyczne, założenia oraz podstawowe przekonania.




Automatyczne myśli
W każdej sytuacji, gdy czegoś doświadczamy, w głowie pojawia nam się myśl na ten temat. Może być w postaci słów, obrazów lub wspomnień. Pojawia się od razu, nie zastanawiamy się jak o czymś pomyśleć. Dlatego nazywamy je myślami automatycznymi. Najczęściej nie zwracamy na nie uwagi, choć są najłatwiejsze do rozpoznania. Przyjrzenie się im jest zazwyczaj pierwszym krokiem do rozwiązania problemu. To dzięki poznaniu myśli automatycznych możemy zrozumieć nasze uczucia i zachowania.

Na przykład:
"Nie dam sobie rady"
"To łatwe"


Myśli automatyczne wynikają z założeń i podstawowych przekonań jakie mamy na temat siebie, innych, świata, przyszłości. To też dlatego różni ludzie różnie interpretują nawet to samo wydarzenie.


Założenia
Pośredniczą między myślami automatycznymi a podstawowymi przekonaniami. Wyrażają powinność (muszę, powinienem) lub formę warunkową (jeśli X to Y). Poznanie i zmiana ich jest najczęściej kluczem do zmiany zachowania.

Na przykład:
"Powinnam być doskonała"
"Jeśli nie będę z nikim się kłócić, to inni będą mnie lubić"



Podstawowe przekonania
To od treści podstawowych przekonań zależy, jaką treść będą mieć myśli automatyczne czy założenia. Podstawowe przekonania są twierdzeniami, których nie kwestionujemy, bo jesteśmy absolutnie przekonani o ich słuszności i prawdziwości. Dotyczą nas, innych, świata. Powstały na podstawie tego, co już przeżyliśmy. Czasami bardzo przykre doświadczenie może radykalnie zmienić nasze przekonania. Gdy podstawowe przekonanie powstanie, nie jest łatwo je zmienić.

Na przykład:
"Świat jest niebezpieczny"
"Ludzie wykorzystują"
"Zasługuję, by mnie kochać"



Podstawowe przekonania, a co za tym idzie założenia i myśli automatyczne nie muszą być prawdziwe ani pomocne nam na co dzień. Terapia poznawczo - behawioralna ma na celu zidentyfikowanie i modyfikację szkodzących nam podstawowych przekonań, dysfunkcyjnych założeń i negatywnych dla nas myśli automatycznych.